"بچه هاي خاک" فيلمي است از مهناز محمدي درباره زندگي کودکان بي تابعيت. بچه هايي که در ايران متولد شده اند و دارند قد مي کشند، مادرانشان ايراني است، اما به خاطر اينکه پدرانشان غيرايراني است، شناسنامه و تابعيت ندارند و از حقوق اجتماعي محرومند.
به گفته مهناز محمدي، نشان دادن وضعيت اسف بار اين افراد به جهت ايجاد امکان تغيير در وضعيت زندگي شان از دلايل ساخت اين فيلم است.
براي تهيه اين فيلم زمان زيادي را صرف کرده و به نوعي با زندگي بغرنج آنها عجين شده است. تصويب طرحي در مجلس درباره تابعيت اين کودکان بهانه اي شد براي گفت و گوي ميدان با او:
مدت زيادي با بچه هاي بي تابعيت بوده ايد و زندگي آنها را از نزديک ديده ايد. مثال زدني ترين موارد را مي توانيد نام ببريد؟
همه ي اين بچه ها مثال زدني ترين هستند. شرايط همه شان جزو بدترين هاست. در محله تحقير مي شوند، در مدرسه انگشت نما هستند و مورد تمسخر هم سن و سالهاي خود قرار مي گيرند. با شرايطي که براي زندگي آنها فراهم کرده ايم، انگار داريم بمب ساعتي تربيت مي کنيم.
در کشور سوئد هر ساله بودجه اي براي هويت يابي خارجي ها هزينه مي شود. بدين ترتيب که مثلا به مادران ايراني تبار به صورت مداوم پولي داده مي شود که با فرزندانشان به زبان مادري حرف بزنند تا آن بچه ها که قرار است در سوئد زندگي کنند، هويت خود را فراموش نکنند. آنها مي دانند که بي هويتي يک گروه در جامعه شان چه لطماتي مي تواند برايشان داشته باشد.
به نظر شما مجلس با طرحي که به تصويب رساند، چقدر در جهت ايجاد فضاي مناسب براي زندگي اين افراد گام برداشت؟
مجلس نشان داد که مسئله هويت اينها برايشان اهميتي ندارد تا جايي که حتي يکي از نماينده ها عبارت نامناسب "غول برره" را به کار برد.
شناسنامه نخستين رکن اعلام هويت است و بچه اي که حتي در بعضي موارد پدر خود را هيچ وقت نديده و خود را ايراني مي داند، با اين بينشي که نسبت به او در بالاترين بخشهاي حاکميت وجود دارد، تحقير مي شود و در شرايطي رشد مي کند که ممکن است وقتي بزرگ شد، بخواهد از جامعه اطرافش انتقام بگيرد. تصويب چنين قوانيني يعني ايجاد فضاي رشد "بيجه" و "خفاش شب". قانونگذاران بايد اين نکته را مورد توجه قرار دهند که چه فضايي را براي رشد اين افراد فراهم مي کنند.
به نظر من مجلس به صورت "هياتي" قانون تصويب کرده است، نه کارشناسانه.
چقدر از بچه هاي بي تابعيتي که ديده ايد شرايط درس خواندن را دارند؟
بچه هايي که پدرشان کارت اقامت دارند، مي توانند درس بخوانند، اما در چه شرايطي؟ هر سال در آغاز مهر ماه مادرها سه شبانه روز جلو اداره اتباع براي گرفتن مجوز تحصيل فرزندانشان مي نشينند. بعد اين بچه ها ـ اغلب ديرتر از ديگران ـ سر کلاس حاضر مي شوند و بعد در کلاس درس به نوعي به بچه هاي ديگر گفته مي شود که اينها از شما نيستند.
به طور خاص اشکالي که شما در مصوبه مجلس مي بينيد، چيست؟
مشکل کودکان بي تابعيت، يک مشکل اجتماعي و فرهنگي است، در حالي که مجلس به اين مسئله نگاه امنيتي دارد. آمار رسمي اين کودکان بيش از 60 هزار تن است و آمار غير رسمي حتي بيش از10 برابر اين تعداد است. ما نمي توانيم اين تعداد انسان بدون هويت در کشور داشته باشيم و تا 18 سالگي آنها صبر کنيم. بچه هايي که مادرانشان آنها را تا 18 سالگي بدون هويت بزرگ مي کنند، اما براي حاکميت اينقدر بي اعتبار هستند که نمي توانند به فرزندانشان هويت بدهند. اين بچه ها در ايران زاده شده اند، خود را ايراني مي دانند، فارسي حرف مي زنند، اما مجلس در طول سالهايي که شخصيتشان شکل مي گيرد، اجازه ايراني بودن به آنها نمي دهد.